Duits

Hoe ik ooit een uitvaart in het Duits begeleidde

,,Indrukwekkend hè,” zeg ik tegen de rouwautochauffeur als we zojuist een erehaag met een paar honderd mensen zijn gepasseerd. Geen vuurwerk dit keer, maar wel een berg losse bloemen en een zangkoor dat al vanuit de verte begint met zingen. Eenmaal weer op weg naar het crematorium kijk ik op mijn telefoon. “Hoi Niels, kun je me bellen als je tijd hebt?”, lees ik in een whatsappbericht. ,,Het is dringend.”

Je kunt dan eigenlijk al invullen dat het hier niet gaat om de bestelling van bedankkaarten. Mijn vermoedens worden al snel bevestigd en het nieuws raakt me. Temeer omdat ik de overleden vrouw twee dagen eerder nog aan de telefoon had.

Zo trek ik later die dag naar een groot grachtenpand in Leiden, waar ik de familie ontmoet. Allerhartelijkst wordt de deur geopend en niet veel later nemen we plaats in de bloemrijke tuin. Dezelfde tuin als waar we een paar weken ervoor ook zaten toen de echtgenoot van deze vrouw overleed na een periode in coma te hebben gelegen met Corona. We schrijven juni 2020: een periode vol met beperkingen.

In de tuin kijk ik geregeld naar de plek waar de vrouw een aantal weken eerder zat. Het voelt raar. Niemand neemt plaats op ‘haar’ stoel. Mijn gedachtes dwalen af naar de zus van de heer des huizes. Een aantal jaren eerder overleed haar schoonvader in de nacht na de begrafenis van haar schoonmoeder.

Terwijl een roodborstje zich laten horen vanachter de klimop en de parasol voor enige verkoeling zorgt, vertelt de familie over de overleden vrouw. De vrouw is van Duitse komaf. Opgegroeid in de buurt van München, ontmoette ze een Schot en samen belandden ze in Noordwijk. Gezinsuitbreiding was het echtpaar niet gegund, maar ze hadden samen een goed leven. Met ballonvaren en reizen als grote, gemeenschappelijke hobby.

,,Heel Duitsland is in strenge lockdown,” vertelt de zus van de vrouw met enige ongerustheid. Ook zij vond de liefde bij een buitenlandse man: een Nederlander en samen met hem belandde zij in dit grachtenpand. ,,Ik maak me heel erg zorgen of mijn moeder bij de uitvaart aanwezig kan zijn. Zij is kapot van dit nieuws en moet ook afscheid kunnen nemen.” Ik geef aan dat er voor uitvaarten van eerstelijns familieleden wellicht een uitzondering gemaakt kan worden en dat het de moeite waard is om dit uit te zoeken. ,,En anders zorgen we voor een livestreamverbinding. Een betere alternatief kan ik zo niet bedenken.”

In de loop der dagen blijkt dat het om diverse redenen niet mogelijk is dat moeders bij de uitvaart van haar dochter kan zijn. De livestream wordt geregeld, maar de familie zit met nog een dilemma. ,,Mijn moeder spreekt geen woord Nederlands,” legt de zus uit. ,,En Engels eigenlijk ook niet. Is het mogelijk dat er iemand naast je staat om alles te vertalen in het Duits? Voor mijn moeder?”

,,Natuurlijk is dat mogelijk,” zeg ik. ,,Maar ik kan toevallig vrij redelijk Duits praten. Mijn eerste lange relatie was met een Duitse en -ook al is het ruim twintig jaar geleden- ik denk dat ik me nog wel redelijk verstaanbaar kan maken. Zullen we niet de hele uitvaart in het Duits doen?” De familie veert omhoog. ,,Dat… dat zou geweldig zijn. Dat zou zoveel voor ons en voor moeders betekenen.”

Zo begeleid ik een aantal dagen later voor het eerst in mijn werkzame leven een uitvaart in het Duits. Vermoedelijk ook voor het laatst.