De gemeenschappelijke deler

Op de dag dat ik deze column typ, doe ik dit werk exact 14 jaar. Een mijlpaal waar ik ieder jaar even kort bij stil sta. Niet met gebak ofzo, maar gewoon met gedachtes over bijzondere momenten uit dit werk. Uitvaarten waarbij je je bevoorrecht voelt om die te mogen begeleiden. Daarover gaat deze column. In mei is het exact een jaar geleden dat de wereld van veel mensen een stukje minder mooi werd door het overlijden van een hele bijzondere vrouw. Een vrouw die misschien wel meer voor mij heeft betekend dan andersom.

Zomaar een vroege vrijdagochtend. Terwijl de magnolia in mijn tuin lijkt te dansen op de wind en een merel met veel bombarie wat broodkruimeltjes meepikt, wordt mijn aandacht getrokken door de radio. “Wat is het mooiste zinnetje uit de Nederlandstalige muziek volgens jullie,” roept een man met een zoetgevooisde stemgeluid door de woonkamer. Ik twijfel tussen Guus Meeuwis met De Weg (“We leefden ons leven om samen te sterven.”) en Stef Bos.

Laat mij maar lekker lopen
Meningen zijn sowieso verdeeld
En misschien is die van mij er ook wel één te veel
Want laat ons eens eerlijk zijn
Waar draait het echt om
Waar denk je aan als je ligt op je sterfbed
Denk je aan het geld dat je allemaal verdiend hebt?

Waaraan zou deze vrouw hebben gedacht in de laatste dagen van haar leven? Zou zij hebben beseft hoeveel zij voor andere mensen heeft betekend in haar leven met haar bijzondere gave? Zou ze zich verheugen op een weerzien met de liefde van haar leven? Of zal ze juist verdriet hebben om wat ze achterlaat? Haar twee kinderen en haar kleinkinderen…

In mei 2015 leren we elkaar kennen. Ik – begin 30 – aan de vooravond van een aantal grote veranderingen in mijn leven – en zij – net 60 – aan de vooravond van het grootste verdriet in haar leven. Haar man is immers ongeneeslijk ziek en dat is ook de directe aanleiding voor onze kennismaking. Haar man wil bij leven al zijn wensen al vastleggen en tevens kennis maken met de uitvaartbegeleider die zijn gezin zal begeleiden. ,,De begrafenis moet begeleid worden door iemand die goed is voor mijn vrouw en mijn gezin,” laat hij zijn voornaamste wens ontvallen tijdens het gesprek.

Een aantal weken na dit gesprek bevind ik mij in een vakantiehuisje in de Dordogne als de telefoon gaat: ,,Ja, met mij. De dokter verwacht dat ik mogelijk deze week al kom te overlijden. Dus ik wil u alvast inlichten en vragen of u het afscheid kunt begeleiden.” Ik antwoord rustig: ,,Met alle liefde. Ik ben vrijdag alweer terug uit Frankrijk.” De man reageert gevat: ,,Ik ga mijn stinkende best doen om het vol te houden tot het weekend.” En zo geschiedt: ik ben amper terug in Nederland als ik word gebeld voor het overlijden. Alsof het zo moet zijn.

Als ik in het woonhuis even alleen ben met de echtgenote, richt ze, door haar eigen verdriet heen, haar aandacht tot mij. Ze benoemt voorzichtig mijn worsteling met de op handen zijnde veranderingen in mijn leven. Ik kijk haar met grote ogen aan. ,,Hoe weet u dit allemaal, als ik vragen mag?” “Gewoon,” zegt ze met een allervriendelijkste blik in haar ogen. “Dat voel ik aan.”

Het is het begin van een bijzondere band. Als ik in de buurt ben en mijn agenda het toestaat, bel ik haar op met de vraag of ze thuis is en of het goed is als ik een kopje koffie kom drinken. De gemeenschappelijke deler is de grote verandering in beide levens. De bezoeken houden aan. Totdat ik via via verneem dat zij is verhuisd naar een verpleeghuis. Daarna verwatert het contact helaas.

En zo behoort het misschien wel te lopen. We hebben een tijdje hetzelfde pad bewandeld, waarna we beiden een andere afslag hebben genomen. Zij zal nadien nog geregeld aan mij hebben gedacht en ik geregeld aan haar.

Haar overlijden komt voor mij heel onverwacht. Ik hoop vurig dat zij niet heeft hoeven te lijden en dat zij niet eenzaam is geweest in de laatste periode van haar leven. Bewoners van verpleeghuizen hebben het immers zwaar gehad tijdens alle lockdowns: zeker toen alle deuren op slot gingen. Hopelijk heeft ze zich niet eenzaam gevoeld. Haar kinderen bevestigen dit gelukkig. Sterker nog, na een onwennig begin heeft ze de harten van de hele afdeling van het verpleeghuis weten te veroveren. En in de laatste dagen van haar leven keek zij ontzettend uit om weer naar haar grote liefde toe gaan. Ik spreek de wens uit dat zij weer samen zijn. ,,Ma had de volledige overtuiging dat dit zo is,” zeggen haar kinderen.

Later vertelt mijn buurman van twee huizen verderop (hij werkt in het huis) met een grote lach over de avonturen die hij met haar heeft mogen beleven. ,,Zo’n bijzonder vrouw,” komt meerdere keren terug in zijn verhalen. Ik bevestig zijn verhalen. ,,Ja, een hele bijzondere vrouw. Een vrouw die meer voor mij heeft betekend dan ik voor haar.”